انواع روشهای درمان آرتروز بدون جراحی
مفصل زانو حساس ترین مفصل بدن در برابر آسیب و درد است و در سلامت ساختاری و حرکتی بدن بسیار موثر خواهد بود؛ به گونه ای که ساده ترین حرکات روزانه شما به دلیل آسیب دیدگی زانو به فعالیت های پرزحمت و دشواری تبدیل شده و درد شدید مفصلی را تجربه خواهید کرد.
در حالی که جراحی زانو راه حل پیشنهادی برای ترمیم ضایعات مفصل زانو است، بیمارانی هستند که مایل هستند در صورت امکان از انواع روشهای درمان آرتروز بدون جراحی استفاده کنند. اگر شما نیز از اختلال و آسیب مفصل زانو رنج می برید و می خواهید روشی غیر از جراحی را امتحان کنید، ما در این مقاله به این موضوع پرداخته ایم.
نمونه آسیبهای شایع مفصل زانو
تعداد قابل توجهی از اختلالات زانو مربوط به اثرات پیری و ساییدگی بافت مفصلی بدن است و فشار مداوم بر روی مفصل زانو (مثلا آرتروز زانو) نیز یکی دیگر از عوامل شایع در نظر گرفته می شود. از دلایل به وجود آمدن درد در زانو یا بروز التهابات زانو همچون آرتروز می توان به حرکات ناگهانی و فشارهایی از این قبیل اشاره کرد.
از جمله اختلالات و بیماری های شایع مفصل زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد:
• رگ به رگ شدن و کشیدگی رباطهای مفصل زانو و یا کشیدگی بیش از حد عضلات در ناحیه مفصل زانو: رگ به رگ شدن و کشیدگی رباط ها یا عضلات در اثر ضربه یا چرخش ناگهانی ایجاد میشود و علائم شایع این آسیب شامل درد، تورم و مشکل در راه رفتن است و در مواردی با انواع روش های درمان آرتروز بدون جراحی، می توان به درمان این نوع از التهابات پرداخت.
• پارگی بافت غضروف: آسیب به زانو میتواند به اندازه ای شدید باشد که منیسک زانو را پاره کند.
• تاندونیت (التهاب تاندون): این نوع التهاب در مفصل زانو ناشی از کار بیش از حد مفصل در طول یک فعالیت بدنی خاص است. این فعالیت ها شامل دویدن، پریدن و دوچرخه سواری است. تاندونیت کشکک که به آن زانوی ورزشکار یا زانوی پرش گفته می شود، اغلب در ورزش هایی مانند بسکتبال، زمانی که ورزشکار می پرد و ضربه می زند، رخ می دهد و با انواع روشهای درمان آرتروز بدون جراحی درمان میشود.
• آرتریت مفصل زانو: استئوآرتریت (شایع ترین نوع آرتریت که معمولا مفاصل زانو، پاها و مهره های کمری را هدف قرار می دهد) به عنوان شایع ترین نوع آرتریت در مفصل زانو گزارش شده است. این اختلال یک بیماری فرسایشی تدریجی است و به مرور زمان باعث تخریب بافت غضروف مفصل زانو می شود.
این اختلال معمولا در افراد میانسال و مسن ظاهر می شود. بروز آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفاصل) خود یکی از عوامل زمینه ساز آرتریت محسوب می شود که با ایجاد التهاب و تخریب بافت غضروف مفصلی، آرتروز را تقویت می کند. البته باید توجه داشت که عارضه روماتیسم مفصلی می تواند در سنین پایین و در بیماران جوان تر خود را نشان دهد.
• آرتریت زانو یکی از شایع ترین مشکلات اسکلتی عضلانی در میان سالمندان است. بر اساس بررسی های انجام شده، شیوع آرتروز در جامعه ایران حدود 20 درصد است و با توجه به افزایش میانگین سنی جامعه، افزایش شیوع چاقی و کم تحرکی، شاهد افزایش شیوع این بیماری خواهیم بود. این بیماری در طی چندین سال می تواند تمام مفاصل بدن را درگیر کند، اما زانو، لگن، ستون فقرات و دست بیشتر از سایر مفاصل دچار آرتروز می شوند.
مفصل زانو از اتصال استخوان ران، درشت نی و کشکک به وجود می آید. برای حرکت بهتر مفاصل، انتهای این استخوان ها توسط غضروف مفصلی پوشانده می شود تا سطحی صاف و لغزنده ایجاد شود. در ورم مفاصل، غضروف مفصل از بین می رود و باعث ساییدگی استخوان ها به یکدیگر می شود، که در نهایت منجر به درد، تورم، خشکی مفاصل و ایجاد مشکل در انجام فعالیت های روزانه می شود.
عوامل تاثیرگذار در ایجاد آرتروز زانو
• سن: بروز آرتریت در افراد با افزایش سن بالا می ورد. با این حال، بسیاری از افراد میانسال که روند آرتریت در آنها شروع شده است، ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند؛ اما به تدریج و با افزایش سن تغییرات مربوط به آرتروز بیشتر نمایان می شود.
• ژنتیک: یکی دیگر از عوامل موثر در بروز آرتریت، زمینه ژنتیکی در خانواده است و با افزایش بروز و شدت علائم آرتریت همرا می باشد که از طریق انواع روشهای درمان آرتروز بدون جراحی می توان به پیشگیری از آن پرداخت. نقش ژنتیک در آرتروز مفاصل دست و پا نسبت به سایر مفاصل آشکارتر است.
• جنسیت: به طور کلی، آرتروز در زنان بیشتر از مردان است.
• چاقی: اضافه وزن و چاقی از عوامل مهم و موثر در ابتلا به آرتریت هستند و باعث تشدید علائم در فرد مبتلا می شوند.
• آسیب های مکرر زانو: این مورد برای برخی از مشاغل سنگین که شامل زانو زدن مکرر و بلند کردن اجسام سنگین است صادق می باشد. این افراد به دلیل فشار زیاد روی زانو بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند و ممکن است در سنین پایین تر از همسالان خود به آرتروز مبتلا شوند.
• بیماری های زمینه ای: افراد مبتلا به روماتیسم یا برخی بیماری های متابولیک خاص (مانند آهن اضافه) بیشتر در معرض آرتریت هستند.
انواع روش های درمان آرتریت بدون جراحی
تاثیر کاهش وزن در درمان آرتروز زانو: کاهش وزن یکی از ارکان اصلی درمان آرتروز زانو است. حتی کاهش وزن کم (حداقل 5 کیلوگرم) تاثیر بسزایی در کنترل علائم بیمار دارد. همچنین در بیمارانی که کاندید عمل جراحی تعویض مفصل زانو هستند، در صورت کاهش وزن قبل از جراحی، نتایج مطلوب تری از تعویض مفصل خواهند گرفت.
ورزش در درمان آرتروز زانو: هدف از ورزش افزایش میزان فعالیت بدنی و تقویت عضلات اطراف زانو است. بهترین و در دسترس ترین ورزش برای مبتلایان به آرتروز زانو راه رفتن روی سطوح صاف با استفاده از کفش مناسب می باشد که علاوه بر بهبود علائم آرتروز از بیماری های قلبی عروقی، فشار خون و دیابت نیز پیشگیری می کند. راه رفتن روی تردمیل با سطح صاف و بدون شیب نیز به این افراد توصیه می شود. ورزش مهم دیگر استفاده از دوچرخه ثابت است.
برای کاهش فشار روی زانو بهتر است ارتفاع صندلی را افزایش دهید و یا در افرادی که به دلیل درد زیاد یا اضافه وزن قادر به راه رفتن نیستند، ورزش های آبی مانند راه رفتن در آب جایگزین مناسبی می باشد. تمرینات تقویتی عضلات اطراف زانو از انواع روشهای درمان آرتروز بدون جراحی است که به کاهش درد، بهبود عملکرد و افزایش ثبات مفصل زانو کمک می کند.
تقویت عضلات چهار سر ران در درمان آرتروز زانو: تقویت عضلات چهار سر ران از اهمیت ویژه ای برخوردار است. همچنین تمرینات کششی در کنار ورزش های هوازی و قدرتی باعث افزایش انعطاف پذیری بافت نرم و افزایش دامنه حرکتی مفصل زانو می شود. تجویز یک برنامه ورزشی مناسب زیر نظر متخصص طب فیزیکی و توانبخشی باعث کنترل درد و بهبود عملکرد بیمار می شود و باعث استفاده کمتر از درمانهای دارویی و تزریق داخل مفصلی و به تعویق انداختن جراحی تعویض مفصل می شود.
لازم به ذکر است، بیمارانی که تحت برنامه تمرینی و توانبخشی مناسب هستند. به تزریقات داخل مفصلی و حتی تعویض مفصل زانو بهتر پاسخ می دهند، هر چند این روش ها نیز از جمله انواع روشهای درمان آرتروز بدون جراحی می باشند.
سخن پایانی
استفاده از روش های فیزیوتراپی نیز مانند سرما درمانی، گرما درمانی، الکتروتراپی و اولتراسوند یکی از درمان های رایج در هنگام تشدید درد و پاسخ ندادن به داروهای خوراکی می باشد. جلسات فیزیوتراپی با تجویز پزشک برای بیمار انجام می شود و در جلسات فیزیوتراپی علاوه بر استفاده از انواع روش های درمان آرتروز بدون جراحی، تمرینات تعادلی و آموزش روش های مناسب برای انجام فعالیت های روزانه به گونه ای که باعث درد کمتر شود، صورت می گیرد.